• სენსორული პრობლემები - დაბუჟება, ჩხვლეტის ან წვის შეგრძნება. ადამიანების 40% ვინც ცხოვრობს გაფანტულ სკლეროზთან ერთად, უჩივის აღნიშნულ სიმპტომებს კლინიკაში პირველი ვიზიტის დროს.
• მოტორული პრობლემები, ან მოძრაობის შეზღუდვა - კუნთების სისუსტე, რიგიდობა, სიარულის შეზღუდვა. ადამიანების 39%-ს ვინც ცხოვრობს გაფანტულ სკლეროზთან ერთად, აწუხებს მოტორული პრობლემები, კლინიკაში პირველი ვიზიტისას.
• მხედველობითი პრობლემები - მხედველობის სხვადასხვა დარღვევები, მხედველობის დაკარგვა, ბუნდოვანი მხედველობა, გაორება. ადამიანების 30% -ს აწუხებს მხედველობითი პრობლემები, პირველი ვიზიტისას.  
• დაღლილობა (სისუსტე) - ფიზიკური ან მენტალური ენერგიის ნაკლებობა, რაც აისახება დაღლილობასა და გამოფიტვაში და გავლენას ახდენს ყოველდღიურ ცხოვრებაზე. ადამიანების 30%-ს, ვინც ცხოვრობს გაფატულ სკლეროზთან ერთად, აწუხებს დაღლილობა პირველი ვიზიტისას.
• კოგნიტური დარღვევები - ბევრ ადამიანს, შესაძლოა აწუხებდეს აზროვნებასთან დაკავშირებული პრობლემები (დაბნეულობა, მეხსიერებასთან და გადაწყვეტილების მიღებასთან დაკავშირებული სირთულეები, სამსახურში/სასწავლებელში წარმოდგენილი დაბალი შედეგები) ხშირად რთულია იმის თქმა, ეს გაფანტულ სკლეროზთან არის თუ არა კავშირში, ამიტომ ადამიანები აღნიშნულ სიმპტომებს არ ატყობინებენ ჯანდაცვის სპეციალისტებს. 

ადრეული სიმპტომების უმრავლესობა ჩნდება და ქრება, მაგრამ მნიშვნელოვანია მათი ჩაწერა და დროულად შეტყობინება, რათა თქვენმა ექიმმმა შეაფასოს თქვენი მდგომარეობა და შეგირჩიოთ სწორი მკურნალობა. 

შეამჩნიეთ შეუმჩნეველი

გაფანტული სკლეროზის სიმპტომები, როგორიცაა კუნთების სპაზმი, სიარულის შეფერხება და მეტყველების პრობლემები,  მარტივად შესამჩნევია და, ასევე, საკმოად მარტივია მისი მონიტორირება (ე.წ. „შესამჩნევი სიმპტომები“). თუმცა, სიმპტომები, რომელთა შემჩნევა უფრო რთულია (დაღლილობა, დეპრესია, მეხსიერებასთან და აზროვნებასთან დაკავშირებული შეფერხებები), ასევე, ხშირია გაფანტული სკლეროზის მიმდინარეობისას („შეუმჩნეველი სიმპტომები“).   

ხშირად, ასეთი სიმტპომების შემჩნევა რთულია, რადგან მათი კავშირი გაფანტულ სკლეროზთან ბუნდოვანია. როდესაც თქვენი პირველი სიმპტომები „შეუმჩნეველია“, ისინი შესაძლოა წლები გაგრძელდეს დაავადების პროგრესირებასთან ერთად. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია ნებისმიერი მცირე ცვლილების ჩაწერა და ჯანდაცვის სპეციალისტისთვის შეტყობინება, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ფიქრობთ, რომ სიმპტომები არ არის კავშირში გაფანტულ სკლეროზთან.

გაფანტული სკლეროზის „შესამჩნევი“ და „შეუმჩნეველი“ სიმპტომები

სხვა ადამიანებთან „შეუმჩნეველ“ სიმპტომებზე საუბარი

„შეუმჩნეველ“ სიმპტომებზე საუბარი და ახსნა არ არის მარტივი. თუმცა, თუ თქვენ ზედმიწევნით აუხსნით თქვენს ჯანდაცვის სპეციალისტებს თუ რას გრძნობთ, ეს დაგეხმარებათ მიიღოთ თქვენი დაავადებისთვის შერჩეული მკურნალობა და დახმარება.

ზოგიერთ შემთხვევაში, ეს, ასევე, დაგეხმარებათ აუხსნათ თქვენს მეგობრებს, ოჯახის წევრებსა და კოლეგებს, რათა მიახვედროთ როგორია თქვენი ცხოვრება გაფანტულ სკლეროზთან ერთად.

რა არის გაფანტული სკლეროზის პროგრესირების ნიშნები?

ადამიანების უმრავლესობას არ აქვს დადასტურებული გაფანტული სკლეროზის დიაგნოზი, ვიდრე თვალსაჩინო სიმპტომები არ გამოუვლინდება. ეს ნიშნავს, რომ პროგრესირება მიმდინარეობს შეუმჩნევლად. 

გაფანტული სკელროზის სიმპტომები ყველა ადამიანისთვის ინდივიდუალურია და, შესაძლოა, შეუმჩნეველი დარჩეს წლების განმავლობაში. მიუხედავად იმისა, თუ როდის და როგორ ჩნდება სიმპტომები, გაფანტული სკლეროზი მუდმივად პროგრესირებს. რამდენად სწრაფად მიმდინარეობს პროგრესირება, ეს ყველა ადამიანისთვის ინდივიდუალურია და, შესაძლებელია, ზოგიერთ შემთხვევაში, წლებიც კი გაგრძელდეს უსიმპტომოდ. როგორც კი შეამჩნევთ ნებისმიერ ცვლილებას თქვენს სხეულში, მნიშვნელოვანია აცნობოთ თქვენს ჯანდაცვის სპეციალისტს, რამდენადაც შეუსაბამო არ უნდა გეჩვენებოდეთ. სხვა კლინიკურ კვლევებთან ერთად (მრტ), ეს დაეხმარება ჯანდაცვის სპეციალისტებს გაფანტული სკლეროზის პროგრესირების შეფასებაში.   

მიუხედავად იმისა, რომ გაფანტული სკლეროზის სიმპტომები ინდივიდუალურია ყველა ადამიანისთის, ზოგიერთი მათგანი მეტად არის გავრცელებული. ცხრილში ჩამოთვლილია გაფანტული სკლეროზის მეტად გავრცელებული სიმპტომები.

გახსოვდეთ, მიუხედავად მრავლობითი სიმპტომებისა, მათი უმეტესობა ჩნდება და ქრება. და, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ყველა მათგანი გექნებათ ერთდროულად. ასევე, არსებობს სიმპტომების ეფექტურად მართვის გზები.

გადადით ლინკზე, რათა გაიგოთ მეტი გაფანტული სკლეროზის სიმპტომებისა და მათი მართვის შესახებ

გაფანტული სკლეროზის სიმპტომი	რას შეიძლება გრძნობდეთ
მეტყველების დარღვევა	შესაძლებელია თქვენი მეტყველება შენელდეს, გაჩნდეს პაუზები, გახდეს უფრო მშვიდი და სუსტი.
მხედველობითი დარღვევები	თქვენი მხედველობა შესაძლებელია იყოს ბუნდოვანი ან გაწუხებდეთ გაორება, თვალის ტკივილი ან სხვა მხედველობის დარღვევები. ზოგიერთი ადამიანი მხედველობის დროებით დაკარგვასაც კი უჩივის.
დაღლილობა	თქვენ, შესაძლოა გრძნობდეთ გადაღლას ან უჩიოდეთ ენერგიის ნაკლებობას.
ტკივილი	შესაძლოა შეგაწუხოთ მწვავე, მჩხვლეტავმა ან სხვა სახის ტკივილმა თქვენი სხეულის სხვადასხვა ადგილას. ტკივილი შესაძლოა გაგრძელდეს დიდხანს, ან აღმოცენდეს და მალევე გაქრეს.
თავბრუსხვევა	თქვენ შესაძლოა დაგეხვეთ თავბრუ ან ოთახი დატრიალდეს თქვენს გარშემო
ბალანსისა და კოორდინაციის დარღვევა	თქვენ, შესაძლოა იგრძნოთ თავი არამყარად ან მოუხერხებლად.
კუნთების სპაზმი	შესაძლოა იგრძნოთ მოულოდნელი კუნთების ტკივილი და რიგიდობა.
კოგნიტური დარღვევები	თქვენი მეხსიერება შესაძლოა გაუარესდეს და გარკვეული შეფერხება განიცადოთ გადაწყვეტილების მიღებისას. შეიძლება გაგიჭირდეთ ყურადღების კონცენტრაცია.
ყლაპვის გაძნელება	თქვენ შეიძლება გაგიძნელდეთ ყლაპვა, გაგიჩნდეთ „ყელში გაჩხერვის“ შეგრძნება, რასაც შესაძლოა მოჰყვეს ხველა.
გაფანტული სკლეროზის „ჩახუტება“	შესაძლოა იგრძნოთ მოჭერის შეგრძნება გულმკერდის არეში.
ტრემორი	შესაძლოა იგრძნოთ კანკალი თქვენს ხელებში, ან სხეულის სხვა ნაწილებში.
სექსუალური პრობლემები	თქვენ შესაძლოა დაკარგოთ სექსუალური ცხოვრების სურვილი, ასევე, განიცადოთ ერექციის დისფუნქცია, ვაგინალური სიმშრალე ან ორგაზმის მიღწევის სირთულე.
ხასიათის ცვლილებები/დეპრესია	შესაძლოა იგრძნოთ ხასიათის ცვლილებები ან შეამჩნიოთ ცვლილებები თქვენს ქცევასა და პერსონაშიც კი.
ნაწლავისმიერი პრობლემები	თქვენი ნაწლავის პერისტალტიკა (მოძრაობა) შესაძლოა შეიცვალოს და შეგაწუხოთ ყაბზობამ (შეკრულობამ) ან დიარეამ (ფაღარათი).
დაბუჟებისა და ჩხვლეტის შეგრძნება	თქვენი სხეულის სხვადასხვა ნაწილში შესაძლოა გრძნობდეთ დაბუჟებას, ნემსების ჩხვლეტას, რომელიც ძირითადად ჩნდება ხელებსა და ფეხებში.  ეს შეგრძნებები შეიძლება გაგრძელდეს, ან მალევე გაქრეს.
შარდის ბუშტის პრობლემები	შესაძლოა იგრძნოთ შარდის გამოყოფასთან დაკავშირებული პრობლემები (გინდათ მოშარდვა და ვერ შარდავთ) ან შარდვის გახშირება. ზოგიერთ ადამიანს აწუხებს უნებლიე შარდვა. გაფანტული სკლეროზის მქონე ადამიანები მეტად არის მიდრეკილნი საშარდე სისტემის ინფექციებისადმი.
ჰიპერმგრძნობელობა	თქვენ, ასევე, შესაძლოა იგრძნოთ მომატებული ტკივილი ან დისკომფორტი სინათლის ან სითბოსმიერი გამაღიზინებლების მიმართ.

სხვადასხვა ადამიანში გაფანტული სკლეროზი განსხვავებული სიმპტომებით გამოვლინდება. ჩვენ ვთხოვეთ პაციენტებს, რომლებიც ცხოვრობენ გაფანტული სკლეროზით, დაახასიათონ თავიანთი სიმპტომები. 

თუ გაწუხებთ ჩამოთვლილთაგან რომელიმე სიმპტომი, შეატყობინეთ თქვენს მკურნალ ექიმს. ეს დაეხმარება მას, შეისწავლოს როგორ პროგრესირებს თქვენი დაავადება და შეგირჩიოს მკურნალობის სწორი სტრატეგია. 

მნიშვნელოვანია, თქვენმა მკურნალმა ექიმმა იცოდეს თქვენი სიმპტომების შესახებ, მიუხედავად იმისა, არის თუ არა ის კავშირში გაფანტულ სკლეროზთან. ყველა სიმპტომი არ არის კავშირში თქვენს დაავადებასთან, მაგრამ რაც მეტად დეტალურ ინფორმაციას მიაწვდით მას, თქვენზე მორგებული მკურნალობის შერჩევის მეტი შესაძლებლობა იქნება .

თქვენი სიმპტომების შესახებ ინფორმაცია დაეხმარება თქვენს ნევროლოგს, სწორად შეაფასოს, თუ როგორ პროგრესირებს თქვენი გაფანტული სკლეროზი. ის, ასევე, დაეხმარება შეგირჩიოთ და მოგარგოთ თქვენი დაავადების საუკეთესო მკურნალობა. სიმპტომების ჩაწერა, ასევე, დაგეხმარებათ თქვენ, შეაფასოთ რას აქვს შედეგი და რას არა, თქვენი სიმპტომების მართვისას. ჩანაწერის გაკეთება გაგიმარტივებთ მდგომარეობას.

თითოეული ადამიანის გაფანტული სკლეროზი უნიკალურია და სიმპტომები განსხვავებული. გაესაუბრეთ თქვენს ჯანდაცვის სპეციალისტებს, რათა გადაწყვიტოთ მკურნალობის როგორ სტრატეგიას ექნება საუკეთესო შედეგი, თქვენი გაფანტული სკლეროზის მართვისთვის. 

როდესაც საქმე ეხება თქვენი გაფანტული სკლეროზის სიმპტომებს, გახსოვდეთ:

•  თითოეული ადამიანი განსხვავებულია და თქვენი გაფანტული სკლეროზი იქნება უნიკალური
• დაავადების უამრავი სიმპტომი არის აღწერილი, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ თქვენ შეგაწუხებთ ყველა ერთად, ასევე, სიმპტომების უმრავლესობა ჩნდება და ქრება.
• გაფანტული სკლეროზი მუდმივად პროგრესირებს, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ თქვენი სიმპტომები უხილავია. 

თვალი ადევნეთ თქვენს სიმპტომებს და მოუყევით თქვენს ჯანდაცვის სპეციალისტს, რაც დაეხმარება თქვენი გაფანტული სკლეროზის სწორი მართვის გეგმის შემუშავებაში.